Dość często zdarza się, że mamy do czynienia z fotografią, której autora nie znamy. W sytuacji, gdy chcielibyśmy wykorzystać taką fotografię a nie będziemy działać w ramach opisanych już wcześniej sytuacji dozwolonego użytku, należy poczynić wszelkie niezbędne kroki, żeby ustalić, kto jest autorem fotografii, a następnie uzyskać stosowne zezwolenie (czy to w formie licencji, czy to w formie przeniesienia autorskich praw majątkowych).

O ile nie uda nam się ustalić autora wybranego przez nas zdjęcia, nie możemy go użyć, ponieważ wykorzystanie go (bądź rozpowszechnienie) bez zezwolenia twórcy, będzie stanowiło naruszenie praw autorskich i może skutkować nie tylko roszczeniami cywilnymi ze strony autora, lecz także sankcjami karnymi takimi, jak kara bezwzględnego pozbawienia wolności do lat trzech.

Aby móc udostępnić i rozpowszechnić bez zgody twórcy fotografię, musi minąć aż 70 lat od śmierci jej autora .

Należy przy tym zwrócić uwagę na to, że fotografie powstałe pod rządami poprzednio obowiązujących ustaw o prawie autorskim (z 1926 i 1952 r.), nie są objęte prawem autorskim i mogą być rozpowszechniane (wykorzystywane) bez zgody fotografa lub jego następców prawnych, pod warunkiem, że nie zostały opatrzone informacją, bądź znakiem zastrzeżenia praw autorskich, o czym pisaliśmy w poprzednich artykułach – dotyczy to utworów powstałych przed 23 lutego 1994 roku .

Jak znaleźć autora?

Ustawa o prawie autorskim nie odpowiada na pytanie, w jaki sposób należy poszukiwać autora fotografii czy też innego dzieła.

Zdaniem ekspertów konieczne wydaje się podjęcie wszelkich dostępnych kroków dla ustalenia miejsca pobytu twórcy w celu uzyskania od niego zgody na rozpowszechnianie. Można zatem poszukiwać twórcy za pośrednictwem rodziny, przez Wydział Udostępniania Informacji Departamentu Spraw Obywatelskich MSWiA (dawniej: Centralne Biuro Adresowe) http://bazy.ngo.pl/search/info.asp?id=75885, lub związki twórcze (np. Związek Polskich Artystów Fotografików www.zpaf.pl). W przypadku rozporządzenia autorskimi prawami majątkowymi przez twórcę, analogiczne czynności należy podjąć w stosunku do nabywcy praw autorskich (w tym spadkobierców autora) do korzystania z utworu fotograficznego na pożądanych polach eksploatacji. (M. Czajkowska-Dąbrowska). Jeżeli zamierzamy wykorzystać fotografię poza dozwolonym użytkiem i mamy do czynienia z utworami fotograficznymi, które zostały opublikowane uprzednio anonimowo lub pod pseudonimem, powinniśmy podjąć wszelkie niezbędne kroki w celu ustalenia tożsamości autora, a w szczególności skontaktować się z poprzednim wydawcą.

Czy zapisanie zdjęcia na dysku komputera to już rozpowszechnianie?

Często pojawia się pytanie, czy cyfryzacja danego zdjęcia np. poprzez jego zeskanowanie i zapisanie powstałego obrazu w pamięci komputera oznacza jego rozpowszechnianie, a przez to łączy się z naruszaniem praw autorskich. Warto tutaj przypomnieć, że nie stanowi publikacji samo wprowadzenie utworu fotograficznego do pamięci komputera ani wprowadzenie do sieci. Jak podaje R. Sarbiński nawet przyjęcie, iż czynność tego rodzaju skutkuje powstaniem kopii utworu, nie pozwala na zajęcie innego stanowiska. Takie działanie będzie zatem zgodne z prawem autorskim nawet, jeżeli nie uzyskaliśmy zgody twórcy na takie użycie fotografii.

Dzieła porzucone

Dzieła autorów, którzy się nie ujawnili, a w związku z tym nie ma fizycznej możliwości dotarcia do nich, są określane w doktrynie jako „dzieła porzucone”.

Autor tekstu: Anna Trocka